რა დაემართება კაცობრიობას, თუ რობოტები სამყაროს მართვას შეძლებენ?!
მსოფლიოს მმართველების როლში რობოტების წარმოჩენის იდეა დიდი ხანია პოპულარულია სამეცნიერო – ფანტასტიკურ ფილმებსა და წიგნებში… თუმცა, ხელოვნური ინტელექტისა და რობოტიკის მიღწევებთან ერთად, ასეთი სცენარის შესაძლებლობა სულ უფრო და უფრო რეალური ხდება…
სრულიად ლეგიტიმურადაც ჩნდება კითხვა – რა დაემართება კაცობრიობას, თუ რობოტები სამყაროს მართვას შეძლებენ?!
ერთი შეხედვით, ეს შეიძლება ცოტათი უტოპიურ ოცნებად მოგეჩვენოთ… სადაც საბრალო რობოტები ყველა საშინელ და სახიფათო ამოცანას თავად ასრულებენ და ადამიანეს შემოქმედებითი და საინტერესო სამუშაოების შესასრულებლად დროს უთავისუფლებენ…
თუმცა, რეალობა, სავარაუდოდ, ბევრად უფრო რთული და ხისტი შეიძლება იყოს.
ერთ-ერთი ყველაზე მტკივნეული საკითხი ისაა, რომ თუ რობოტები მსოფლიოს მართვის პულტს დაეპატრონებიან, ისინი სავარაუდოდ პრიორიტეტს საკუთარ მიზნებს მიანიჭებენ.
ადამიანების საზრუნავს კი მეორეხარისხოვან საქმედ ჩათვლიან. ამან შეიძლება ისეთ სცენარამდე მიგვიყვანოს, სადაც რობოტები ცდილობენ მაქსიმალურად გაზარდონ საკუთარი პროდუქტიულობა და თან ეს ადამიანის კეთილდღეობის ფასად გააკეთონ.
მაგალითად, რობოტებმა შეიძლება გადაწყვიტონ, რომ ადამიანი გარემოს დეგრადაციის მიზეზია და პოპულაციის რიცხვის შესამცირებლად ზომების მიღება დაიწყონ.
ეს კი შეიძლება ძალის გამოყენების ხარჯზე მოუწიოთ, რაც ჩვენ შორის არსებულ ამჟამინდელ ჰარმონიულ თანაცხოვებაზე უარყოფითად, ვიტყოდი კატასტროფულადაც კი აისახება.
კიდევ ერთი პოტენციური საკითხია ისაა, რომ რობოტები შეიძლება ვერ ჩაწვდნენ ადამიანის ემოციებს.
შედეგად, მათ შეუძლიათ იმოქმედონ ადამიანურ ღირებულებებსა და რწმენასთან შეუსაბამო გზებით, რაც ასევე გამოიწვევს კონფლიქტს და უთანხმოებას.
მაგალითად, რობოტებმა შეიძლება პრიორიტეტულად მიიჩნიონ გარკვეული ინდივიდების კეთილდღეობა სხვებთან შედარებით, ისეთი კრიტერიუმებიდან გამომდინარე,
როგორიცაა მათი პროდუქტიულობის დონე… ან რობოტებისთვის სარგებლის მოტანა… მოკლედ, შეიძლება მათი ყურადღების მიღმა დარჩეს მთელი რიგი ადამიანური სენტიმენტები.
გარდა ზემოთ თქმულისა, სრულად ავტონომიური რობოტების განვითარებას შეიძლება ქონდეს მნიშვნელოვანი უარყოფიღი ეკონომიკური შედეგები.
თუ რობოტები შეასრულებენ სამუშაოს უმეტესობას, შეიძლება მნიშვნელოვნად შემცირდეს ადამიანებისთვის ხელმისაწვდომი სამუშაოების რაოდენობა.
ამან კი შეიძლება მასიური უმუშევრობა და სოციალური არეულობა გამოიწვიოს.
ადამიანები ხომ ისედაც ვებრძვით ერთმანეთს სასურველი სამუშაო ადგილებისთვის (თუმცა ამას ზრდილობის გამო ჯანსაღ კონკურენციას ვეძახით)… ახლა წარმოიდგინეთ კიდევ რობოტები რომ გვეყოლება გზიდან ჩამოსაცილებელი.
შეშფოთებას ისიც იწვევს, რომ ინტელექტუალური რობოტების განვითარებამ შეიძლება ძალაუფლების დისბალანსი გამოიწვიოს…
როდესაც ისინი, ვინც რობოტებს გააკონტროლებენ, მოიპოვებენ უსამართლო უპირატესობას მათზე, ვინც ამას ვერ გააკეთებს.
თუმცა ალბათ ამ ხალხსაც დროთა განმავლობაში რობოტები ჩაანაცვლებენ.
წარმოიდგინეთ სიტუაცია, სადაც ჭკვიან რობოტთა, ან მათ მიერ შექმნილი ორგანიზაციების მცირე ჯგუფი აკონტროლებს რესურსების უმრავლესობას… რაც ზრდის უთანასწორობას და მივყავართ სოციალური არეულობისკენ.
ასევე დგება კონფიდენციალურობისა და მეთვალყურეობის საკითხი.
როდესაც რობოტები მეტად ინტელექტუალური ხდებიან და შეუძლიათ დიდი რაოდენობით მონაცემების შეგროვება და დამუშავება, ჩნდება რისკი, რომ კონფიდენციალურობა საერთოდ წარსულს ჩაბარდეს.
იმ მთავრობებს და კორპორაციებს, რომლებიც ჭკვიან რობოტებთან გარიგებაში შევლენ, შეეძლებათ ისინი გამოიყენონ კონკრეტული პიროვნებების ქცევის მონიტორინგისა და კონტროლისთვის…
ეს კი გამოიწვევს ინდივიდუალური ავტონომიისა და თავისუფლების დაკარგვას.
იმედია დამეთანხმებით, რომ სამყაროს მმართველი რობოტების იდეა საკმაოდ სარისკო და საშიშია. მიუხედავად იმისა, რომ ინტელექტუალური რობოტების განვითარებას ჩვენი ცხოვრების მრავალი ასპექტის უკეთესობისკენ გარდაქმნის პოტენციალი აქვს, ასევე არსებობს მნიშვნელოვანი საფრთხეები და გამოწვევები…
ამ ოცნების საქმეში ჩაშვებამდე კი მათი მოგვარება აუცილებელია. საჭიროა ამ ტექნოლოგიას დიდი სიფრთხილით მივუდგეთ და კარგად გავიაზროთ პოტენციური შედეგები…
და მხოლოდ ამის შემდეგ გადავდგათ ქმედითი ნაბიჯები.
გვახსოვდეს, ჩვენი ამოცანაა რობოტები ისე განვითარდნენ, რომ ადამიანის მოთხოვნებს შეესაბამებოდნენ.